काठमाडौं । अमेरिकामा नाइट्रोजन ग्याँसबाट कैदीलाई मृत्युदण्ड दिइने भएको छ। यो अमेरिकी इतिहासमा पहिलो पटक हुनेछ।
नाइट्रोजन ग्याँसबाट मृत्युदण्ड दिने कैदीको नाम केनेथ यूजीन स्मिथ हो। उनलाई सन् १९९६ मा मृत्युदण्डको सजाय सुनाइएको
थियो । २०२२ मा उनलाई विषालु सुई पनि लगाइयो तर उनी बाँचे ।
स्मिथलाई हत्याको दोषी ठहर गरिएको छ। उनीसँग सन् १९८८ मा पैसा लिएर एक पुरुषकी श्रीमतीको हत्या गरेको आरोप लागेको थियो । मुद्दामा दुई जनालाई दोषी ठहर गरिएको छ ।
स्मिथलाई जनवरी २५ मा मृत्युदण्डको सजाय दिइने कार्यक्रम छ । उनका वकिलहरूले यसलाई अदालतमा चुनौती दिँदै यातना भनेका छन् । उनका वकिलहरूले स्मिथमाथि परीक्षण भइरहेको बताएका छन्। यो विधि जोखिमपूर्ण मात्र नभएर संवैधानिक उल्लंघन पनि भएको उनीहरूको तर्क छ ।
संयुक्त राष्ट्र संघले पनि यसमा आपत्ति जनाएको छ । संयुक्त राष्ट्रसंघले यो सजायलाई अमानवीय र क्रूर भन्दै प्रतिबन्ध लगाउन आग्रह गरेको छ ।
तर, यो विधिले तत्काल बेहोस हुने सरकारको भनाइ छ । तर यसको विरोध गर्नेहरूले यो विधि पहिले कहिल्यै प्रयोग नगरेको भन्दै यसलाई ‘मानव प्रयोग’सँग तुलना गरेका छन्।
समाचार एजेन्सीका अनुसार सबैभन्दा पहिले स्मिथलाई स्ट्रेचरमा सुताइनेछ । यसपछि उनको अनुहारमा मास्क लगाइनेछ। यो त्यही प्रकारको मास्क हुनेछ जुन कुनै पनि उद्योगमा काम गर्ने कामदारहरूलाई अक्सिजनको उचित आपूर्तिको लागि प्रयोग गरिन्छ।
त्यसपछि उनको अन्तिम इच्छा सोधिनेछ । नाइट्रोजन ग्याँस अन्तिममा छोडिनेछ। नाइट्रोजन मास्क मार्फत सीधै उनको शरीर भित्र जान्छ। मास्क लगाएकाले अक्सिजन नपाएर मर्नेछन् ।
उसलाई कम्तिमा १५ मिनेटको लागि मास्क मार्फत नाइट्रोजन दिइनेछ। सरकारी वकिलले नाइट्रोजन ग्याँसका कारण उनी केही सेकेण्डमै बेहोस हुने र केही मिनेटमै मृत्यु हुने बताए ।
नाइट्रोजन ग्याँसको न कुनै रंग छ न कुनै गन्ध। हामीले लिने सासमा पनि ७८% नाइट्रोजन ग्यास हुन्छ। तर हामीले अक्सिजन पनि सँगै लिएर जाने भएकाले यो खतरनाक होइन ।
तर अक्सिजन नहुँदा यो खतरनाक हुन्छ। यदि अक्सिजनको आपूर्ति बन्द भयो र हावामा १००% नाइट्रोजन छ भने, जो कोहीको मृत्यु हुन सक्छ। स्मिथ यसरी मर्नेछन्। उनले अक्सिजन पाउने छैनन् ।
स्मिथका वकिलहरूले अदालतमा सरकारले प्रयोग गरिरहेको मास्क एयर टाइट नभएको र यसबाट अक्सिजन चुहने खतरा रहेको तर्क गरेका छन् । उनीहरूले स्मिथको मृत्यु सम्भव छैन र उनी कोमामा जान सक्छन् भन्ने तर्क गरेका छन् ।
अमेरिकामा अहिलेसम्म विषको सुई लगाएर मृत्युदण्ड दिइँदै आएको छ । तर अहिले मृत्युदण्ड दिने नयाँ तरिकाको खोजी भइरहेको छ । २०१८ मा अलाबामासँगै मिसिसिपी र ओक्लाहोमाले पनि नाइट्रोजनद्वारा मृत्युदण्डलाई अनुमोदन गरे।
नोभेम्बर २०२२ मा, स्मिथलाई विषालु सुई दिएर मृत्युदण्ड दिने प्रयास गरियो। तर डाक्टरहरुले उनको नसा पत्ता लगाउन सकेनन् । यही कारणले उनको मृत्युदण्ड स्थगित भएको हो । स्मिथका वकिलहरूले उनलाई चार घण्टासम्म बाँधेर राखिएको दाबी गरेका
थिए ।
संयुक्त राष्ट्रसंघको मानवअधिकार परिषद्ले मृत्युदण्डका लागि यस्तो कार्यविधि अपनाएकोमा आपत्ति जनाएको छ । संयुक्त राष्ट्र संघले यसलाई अमानवीय र क्रूर भनेको छ।
