काठमाडौँ। कतिपय संस्कृति वा चलन यस्ता हुन्छन् जो संसारभरि मनाइन्छ । यस्तै संसारभरि मनाइने पवहरुमध्ये भ्यालेन्टाइन डे पनि एक हो ।
पत्येक वर्ष फेब्रुअरी १४ तारिखका दिन भ्यालेन्टाइन पर्व मनाइन्छ । यो पर्व विशेष् गरी युवा जमातमा निकै लोकप्रिय छ । यसका साथै वयस्कहरुले पनि यसलाई मनाउने गर्दछन् । संसारभरि मानिसहरूले एक-अर्काप्रति आफ्नो प्रेम र स्नेह व्यक्त गर्छन् पर्वको रुपमामा यो परिचित छ । ।
नेपालमा भ्यालेन्टाइन लाई प्रेम दिवस वा प्रणय दिवसको रुपमा युवाहरुले निकै उत्साहकासाथ मनाउँदै आएका छन् ।
यो पर्वको सुरुवात कसरी सुरु भयो?
भ्यालेन्टाइन डे अर्थात् प्रेम दिवसको इतिहास अलि रहस्यमय छ । यो प्राचीन रोमन परम्पराबाट सुरु भएको हो । पौराणिक भनाइअनुसार भ्यालेन्टाइन डे को नाम सन्त भ्यालेन्टाइन, जो एक इसाई सहिद थिए, उनकै नाम मा राखिएको हो जो ईस्वी तेस्रो शताब्दी को समयका थिए ।
रोमका सम्राट क्लाउडियस द्वितीयले युवा पुरुषहरूको लागि विवाह प्रतिबन्ध लगाएका थिए । एकल पुरुषहरू सेनामा भर्ती हुनको लागि अति नै उपयुक्त हुन्छ भन्ने उनको विश्वास थियो । तर सेन्ट भ्यालेन्टाइनले यो प्रतिबन्धलाई अस्वीकार गरी गोप्य रूपमा विवाह गरे । जब क्लाउडियसले थाहा पाए, उनले भ्यालेन्टाइनलाई गिरफ्तार गरी मृत्युदण्ड दिए । जेलमा रहँदा, भ्यालेन्टाइन जेलरकी छोरीसँग प्रेममा परे र फेब्रुअरी १४ मा उनलाई मृत्युदण्ड दिन अघि उनले हस्ताक्षर गरेको प्रेम पत्र फेला पर्यो ।
समय बित्दै जाँदा भ्यालेन्टाइन डेलाई प्रेम र रोमान्ससँग जोडेर हेर्न थालियो । १९ औं शताब्दीमा, भ्यालेन्टाइन डेलाई ठूलो मात्रामा उत्पादित भ्यालेन्टाइन डे कार्डहरू र अन्य उपहारहरूको परिचयको साथ व्यापारीकरण गरियो । आज, यो संसारका धेरै देशहरूमा उपहार, कार्ड, फूल, रोमान्टिक डिनर र स्नेहको अभिव्यक्तिको साथ मनाइन्छ ।
नेपालमा पनि नवयुवाहरु एकअर्कालाई प्रेम प्रस्ताव गर्ने, प्रेमी प्रेमिकालाई उपहार दिने, लन्च, डिनर गर्ने साथै विवाहितहरु पनि एक अर्कालाई उपहार प्रेमको सद्भाव आदान प्रदान गर्दै यो पर्व मनाउने गरिन्छ ।
रामकुमार घले
